Ιστορία της Ελλάδος

Ιστορία της Ελλάδος Πς΄
Ολιβιέρου Γολσμιθίου, Βιέννη 1805

Οι δούλοι

Από τους Οικέτας, άλλοι μεν ήσαν Ελεύθεροι, άλλοι δε Δούλοι ήτοι αιχμάλωτοι, ή αργυρώνητοι. Τούτων, οι μεν πρώτοι ήσαν ελεύθεροι, οι οποίοι δι ένδειαν εγίνοντο μισθωτοί· και εν όσω ήσαν εις αυτήν την κατάστασιν, δεν έφερον ψήφον επ’ εκκλησίας· οι δε δούλοι ήσαν όλως κτήματα, και επομένως υπό την διάκρισιν των κυρίων τους[1]. Ούτοι δεν είχον άδειαν να φορώσι φορέματα, ή να κείρωνται τας τρίχας, ως οι δεσπόται των, ούτε να αλείφωσιν, ή να καπνίζωσι το σώμα με αρωματικά, ούτε να προσκυνώσι διωρισμένας τινάς θεότητας, αλλ’ ούτε και να ονομάζωνται με τίμια ονόματα, θεωρούμενοι και εις πολλάς περιστάσεις ως κατώτερα ζώα των ανθρώπων· το δε παραδοξότερον, ο Σόλων τους απέκλεισεν από την ηδονήν, ή το προνόμιον της Παιδεραστείας, ωσάν τούτο να ήτον τίμιον πράγμα. Οι αυθένται των τους εστιγμάτιζον προς σημείον, ήτοι τους εσφράγιζον με γράμματα εις το μέτωπον, και αλλαχού. Ως τόσον ην εν άσυλον υπέρ των δούλων εκεί, όπου ετάφησαν τα οστά του Θησεώς· και τούτο το άσυλον διήρκεσε περί τας δύο χιλιάδας χρόνων. Όταν οι δεσπόται μετεχειρίζοντο τους δούλους με πολλήν αυστηρότητα, και απανθρωπίαν, ημπόρουν οι δούλοι να τους προσκλαύσωσιν εις την κρίσιν, και αν το πράγμα εμαρτυρείτο, υπεχρεούντο οι αυθένται των να τους πωλήσωσιν εις άλλον· μάλιστα και οι αυτοί οι ίδιοι ημπόρουν να εξαγορασθώσιν, όταν συνήθροιζον τα προς τούτο αναγκαία χρήματα, επειδή απ’ εκείνα, οπού εκέρδιζον κατ’ ολίγον δουλεύοντες, επλήρωνον μόνον εις τους δεσπότας μίαν διωρισμένην ποσότητα, τα δε λοιπά είχον αυτοί, και έκαμνον ένα κεφάλαιον προς ιδίαν των χρήσην. Έτι, τινές δεσπόται, ότε ήσαν ευχαριστημένοι διά την δούλευσιν, αχάριζον αυτοίς συνεχώς την ελευθερίαν· και ότε πάλιν ηναγκάζετο η επαρχία να συνάξη πολύ μεγάλον στράτευμα, τότε απεγράφοντο και αυτοί εν τοις στρατιώταις, και εκτοτε ενομίζοντο πάντοτε ελεύθεροι.

[1] Val. Max.1. 11. C. VI