Ιστορία της Ελλάδος

Ιστορία της Ελλάδος ΞΓ΄

Ολιβιέρου Γολδσμιθίου, Βιέννη 1805

Σόλων και Κροίσος

Έτυχε ποτέ συνομιλών ο Σόλων μετά του φιλοσόφου Αναχάρσιδος του Σκύθου περί της μελλούσης νομοθεσίας του. «Αλοίμονον, είπε ο Ανάχαρσις, όλοι οι νόμοι σου θέλουν ομοιάζει με τα αράχνια, από τα οποία αι μεν ασθενείς, και λεπταί μυίες θέλει πιάνονται, και εμπεριπλέκονται ευκόλως, αι δε μεγάλαι, και δυναταί θέλουν έχει πάντοτε ικανήν δύναμιν να διαχωρώσιν»

Η ομιλία του Σόλωνος μετά του Κροίσου, βασιλέως της Λυδίας, είναι έτι μάλλον περιβόητος. Ούτος ο Μονάρχης, όστις επεφημίζετο ο πλουσιώτατος εις όλην την μικράν Ασίαν, ήθελε να καυχηθή, επιδεικνύμενος τον πλούτον του εις τον Σόλωνα, και δείξας αυτώ αμέτρους σωρούς θησαυρών, και πάσαν άλλην κατασκευήν, και πολυτέλειαν, ηρώτησεν, αν δεν ήτον αυτός ο ευτυχέστερος από όλους τους ανθρώπους ; «Όχι, απεκρίθη ο Σόλων· εγώ γνωρίζω άνθρωπον έτι ευτυχέστερον, ένα πτωχόν πολίτην, όστις ούτ’ εν αφθονία, ούτ’ εν ενδεία, έχει ολίγων χρείαν, και αυτά έμαθε ν’ αποκτά με τον κόπον του.» Αύτη η απόκρισις δεν ήρεσε παντελώς εις τον υπερήφανον Μονάρχην, όστις διά της ερωτήσεώς του ήλπιζε μίαν απόκρισιν κολακευτικήν, και ανάλογον με την αλαζονείαν του. Όθεν θέλων να ακούση τέλος πάντων μίαν καλήν απόκρισιν εκ του στόματός του, ηρώτησε πάλιν, αν δεν τον ενόμιζε τουλάχιστον ευτυχή. «Οίμοι, έκραξεν ο Σόλων· και τις ημπορεί να ονομασθή ευτυχής πριν του θανάτου του ;» Οι παναληθείς, και πάνσοφοι λόγοι του Σόλωνος επιστώθησαν εις το εξής· επειδή ότε το βασίλειον της Λυδίας εκυριεύθη από τον Κύρον, και αυτός ο Κροίσος γενόμενος αιχμάλωτος, έμελλε να κατακαή κατά τους τότε βαρβαρικούς νόμους, ενεθυμήθη πολλά αργά τους λόγους του Σόλωνος, και ων δεδεμένος επί της πυράς, ήρξατο να κράζη τρις, ω Σόλων. Ο Κύρος ακούων αυτόν επαναλαμβάνοντα το όνομα μετά μεγάλης σπουδής, έγινε περίεργος να μάθη την αιτίαν τούτου, και μαθών παρά του Κροίσου την αξιοσημείωτον διδασκαλίαν του Σόλωνος, άρχησε να φοβήται και περί εαυτού, και συγχωρήσας, έλαβεν αυτόν εις εύνοιαν, και φιλίαν· και ούτως ο Σόλων ου μόνον έσωσε προς έπεινόν του την ζωήν του ενός βασιλέως, αλλά και τον έτερον μετερρύθμισε.