Ιστορία της Ελλάδος

Ιστορία της Ελλάδος ΞΕ΄
Ολιβιέρου Γολσμιθίου, Βιέννη 1805

Ο Σόλων Ανώτατος Νομοθέτης

Ο Σόλων αδιάφορος ων, και ουδέτερος, εθεωρείτο ως το καταφύγιον όλων· επειδή οι μεν πλούσιοι ηγάπων αυτόν ως πλούσιον, οι δε πτωχοί ως δίκαιον· και μ’ όλον οπού κατ’ αρχάς δεν ήθελε να επιχειρισθή ένα τόσον επικίνδυνον επιχείρημα, τέλος έστερξε, και τον έκλεξαν ομοφώνως όλοι Άρχοντα, διορίσαντες αυτόν ανώτατον Νομοθέτην. Τούτο ην μία κατάστασις, εν η αδύνατον ην να προστεθή τι περισσότερον εις την δύναμίν του· και μ’ όλον οπού πολλοί των πολιτών συνεβούλευον αυτώ να γένη βασιλεύς, αυτός ως σοφός απέβαλλεν εν όνομα, το οποίον ήθελε τον κάμη μισητόν, και αποτρόπαιον εις πολλούς αυτού συμπολίτας, και μάλιστα, εν ω αυτός είχεν εν έργω μεγαλητέραν δύναμιν από βασιλέα. Η Τυραννίς, συνείθιζε να λέγη, ομοιάζει με τον ευμορφον κήπον, εν ω είναι μεν ωραία η περιδιάβασις, ότε είμεθα μέσα, αλλ’ ο οποίος δεν έχει καμμίαν έξοδον[1]

[1] Καλόν μεν είναι την Τυραννίδα, ουκ έχειν δ’ απόβασιν (Πλ. εν Λυκ.)

Ιστορία της Ελλάδος

Ιστορία της Ελλάδος ΞΔ΄
Ολιβιέρου Γολδσμιθίου, Βιέννη 1805

η πολιτική διαίρεση των Αθηνών

Τοιούτος ην ο ανήρ, εις ον οι Αθηναίοι προσέδραμον, επικαλούμενοι να μεταβάλη την αυστηράν διοίκησίν των, και να καταστήση ετέρους δικαίους νόμους. Αι αθήναι ήσαν τότε διηρημέναι εις τόσας στάσεις (ταράφια), όσα διάφορα είδη εγκατοίκων ήσαν εν τη Αττική. Επειδή όσοι μεν κατώκουν εις τα βουνά, επεθύμουν μίαν ακριβεστάτην ισοτιμίαν· όσοι δε έζων εις την πεδιάδα, ηγάπων την ολιγαρχίαν· και όσοι οικούντες εις τα παραθαλάσσια, προσείχον εις το εμπόριον, εζήτουν να κρατώσι τα άλλα δύο μέρη τόσον ισοδύναμα, οπού να μη δυνηθή ποτέ να υπερισχύση το εν κατά του ετέρου. Εκτός δε τούτων ην και άλλο τέταρτον μέρος, το πολυανθρωπότερον, συνιστάμενον μόνον από τους πτωχούς, οι οποίοι κατεπατούντο, και κατεπιέζοντο αυστηρότατα από τους πλουσίους, επιφορτιζόμενοι με χρέη υπέρ την δύναμίν των. Τούτο το τελευταίον δυστυχές μέρος, το οποίον, όταν αισθάνεται την δύναμίν του, υπερισχύει πάντοτε, απεφάσισε να απορρίψη τον ζυγόν των Τυράννων, και να εκλέξη ένα προστάτην, άνδρα άξιον να κάμη μίαν βελτίωσιν εις την διοίκησιν, διαιρών εκ δευτέρου τους τόπους των.

Ιστορία της Ελλάδος

Ιστορία της Ελλάδος ΞΓ΄

Ολιβιέρου Γολδσμιθίου, Βιέννη 1805

Σόλων και Κροίσος

Έτυχε ποτέ συνομιλών ο Σόλων μετά του φιλοσόφου Αναχάρσιδος του Σκύθου περί της μελλούσης νομοθεσίας του. «Αλοίμονον, είπε ο Ανάχαρσις, όλοι οι νόμοι σου θέλουν ομοιάζει με τα αράχνια, από τα οποία αι μεν ασθενείς, και λεπταί μυίες θέλει πιάνονται, και εμπεριπλέκονται ευκόλως, αι δε μεγάλαι, και δυναταί θέλουν έχει πάντοτε ικανήν δύναμιν να διαχωρώσιν»

Η ομιλία του Σόλωνος μετά του Κροίσου, βασιλέως της Λυδίας, είναι έτι μάλλον περιβόητος. Ούτος ο Μονάρχης, όστις επεφημίζετο ο πλουσιώτατος εις όλην την μικράν Ασίαν, ήθελε να καυχηθή, επιδεικνύμενος τον πλούτον του εις τον Σόλωνα, και δείξας αυτώ αμέτρους σωρούς θησαυρών, και πάσαν άλλην κατασκευήν, και πολυτέλειαν, ηρώτησεν, αν δεν ήτον αυτός ο ευτυχέστερος από όλους τους ανθρώπους ; «Όχι, απεκρίθη ο Σόλων· εγώ γνωρίζω άνθρωπον έτι ευτυχέστερον, ένα πτωχόν πολίτην, όστις ούτ’ εν αφθονία, ούτ’ εν ενδεία, έχει ολίγων χρείαν, και αυτά έμαθε ν’ αποκτά με τον κόπον του.» Αύτη η απόκρισις δεν ήρεσε παντελώς εις τον υπερήφανον Μονάρχην, όστις διά της ερωτήσεώς του ήλπιζε μίαν απόκρισιν κολακευτικήν, και ανάλογον με την αλαζονείαν του. Όθεν θέλων να ακούση τέλος πάντων μίαν καλήν απόκρισιν εκ του στόματός του, ηρώτησε πάλιν, αν δεν τον ενόμιζε τουλάχιστον ευτυχή. «Οίμοι, έκραξεν ο Σόλων· και τις ημπορεί να ονομασθή ευτυχής πριν του θανάτου του ;» Οι παναληθείς, και πάνσοφοι λόγοι του Σόλωνος επιστώθησαν εις το εξής· επειδή ότε το βασίλειον της Λυδίας εκυριεύθη από τον Κύρον, και αυτός ο Κροίσος γενόμενος αιχμάλωτος, έμελλε να κατακαή κατά τους τότε βαρβαρικούς νόμους, ενεθυμήθη πολλά αργά τους λόγους του Σόλωνος, και ων δεδεμένος επί της πυράς, ήρξατο να κράζη τρις, ω Σόλων. Ο Κύρος ακούων αυτόν επαναλαμβάνοντα το όνομα μετά μεγάλης σπουδής, έγινε περίεργος να μάθη την αιτίαν τούτου, και μαθών παρά του Κροίσου την αξιοσημείωτον διδασκαλίαν του Σόλωνος, άρχησε να φοβήται και περί εαυτού, και συγχωρήσας, έλαβεν αυτόν εις εύνοιαν, και φιλίαν· και ούτως ο Σόλων ου μόνον έσωσε προς έπεινόν του την ζωήν του ενός βασιλέως, αλλά και τον έτερον μετερρύθμισε.

Ιστορία της Ελλάδος

Ιστορία της Ελλάδος ΞΒ΄
Ολιβιέρου Γολδσμιθίου, Βιέννη 1805

η τέλεια Δημοκρατία

Μίαν ημέραν εν τη αυλή Περιάνδρου του Κορινθίου έγινε τούτο το ζήτημα, ποία ην άραγε η εντελεστάτη Δημοκρατία ; Ο μεν Βίας απεκρίθη, εκείνη, όπου οι νόμοι δεν γνωρίζουσιν άλλον ανώτερον. Ο δε Θαλής, όπου οι πολίται δεν είναι μήτε πάρα πολύ πλούσιοι, μήτε πάρα πολύ πτωχοί. Ο δε Ανάχαρσις ο Σκύθης, όπου η μεν αρετή τιμάται, η δε κακία μισείται. Ο δε Πιττακός, όπου τα αξιώματα δίδονται πάντοτε εις τους αγαθούς, ούδέποτε δε εις τους πονηρούς. Ο δε Κλεόβουλος, όπου οι πολίται φοβούνται τον ψόγον περισσότερον, παρέξ την εκ των νόμων ποινήν. Ο δε Χίλων, όπου η πόλις υποτάσσεται περισσότερον εις τους νόμους, παρέξ εις τους ρήτορας. Αλλ’ η δόξα του Σόλωνος εφάνη η εμβριθεστέρα, όστις είπεν, ότι κρατίστη Δημοκρατία έστιν εκείνη, όπου η προς τον παραμικρότερον πολίτην ατιμίαν, νομίζεται ως ύβρις εις όλην την πολιτείαν[1]

[1] Πλούτ. εν Συμπ. & εν βίω Σολ.