Ιστορία της Ελλάδος

Ιστορία της Ελλάδος ΛΘ΄
Ολιβιέρου Γολδσμιθίου, Βιέννη 1805.

περί αξιότητας

Ο τόσον σμικρός βαθμός της δυνάμεως του λαού, ημπορούσε να ανατρέψη όλον το σύστημα της διοικήσεως κατ' αυτάς τας αρχάς. Αλλ' ο Λυκούργος, διά να εμποδίση οποιανδήποτε μεταβολήν, συνέλαβε τολμηράν ιδέαν να τους δώση ένα μέρος εκείνων των χωρών, οπού υστερήθησαν διά της πλουτίσεως του ενός, και της πτωχείας του ετέρου(1). Φαίνεται ότι εν από τα επιτηδειότατα ευφευρήματα της νομοθεσίας τούτου του φιλοσόφου ήτον, το να κρατή τον λαόν εις αφθονίαν και υποταγήν. Κατ' εκείον τον καιρόν όλος ο λαός ην τόσον δυστυχής, ώστε υστερείτο παντός είδους υποστατικών, εν ω ο σμικρότερος αριθμός των πολιτών κατείχεν όλα τα χωρία, και τους θησαυρούς της Επαρχίας. όθεν ίνα εξορίση ο Λυκούργος τόσον την αυθάδειαν, τον δόλον, και ην τρυφήν του ενός, όσον και την δυστυχίαν, τα βάσαν, και τας στασιάσεις του ετέρου, κατέπεισε τους περισσοτέρους, εβίασε δε τους λοιπούς, να παραδώσωσιν εις την πολιτείαν όλας τας χώρας, και τα υποστατικά των, και να κάμωσι νέον αναδασμόν, ζώντες όλοι ισοτίμως. Και ούτω διεμερίσθησαν όλα τα προς το ζην αναγκαία εξ ίσου μεταξύ αρχόντων και αρχομένων. Και ο άνθρωπος διεκρίνετο από τους λοιπούς κατά μόνην την αξιότητά του.

(1) Ιδού η δυσερμήνευτος περίοδος του αγγλικού Συγγραφέως. Lycurgus boldly resolved to give them a share of those lands from whence, by the increasing riches of some, and the difsipation of others, they had been deprived.

Ιστορία της Ελλάδος

Ιστορία της Ελλάδος ΛΗ΄

Ολιβιέρου Γολδσμιθίου, Βιέννη 1805.

Ο λαός είχε προσέτι μέρος εις την διοίκησιν μόνον κατά το όνομα. Αυτός είχε τας εκκλησίας συνισταμένας μόνον από πολίτας, προς δε και μίαν γενικήν συνέλευσιν όλων των εν τη πολιτεία ελευθέρων. Αλλ' αυτό το δίκαιον της συνελεύσεως ήτον μόνον ψιλό πρόσχημα, επειδή η Γερουσία είχε την εξουσίαν να συγκαλή, και πάλιν κατά το δοκούν να τους απολύη. Προσέτι το αντικείμενον της σκέψεως έπρεπε να προβληθή ομοίως απ' αυτήν, εν ω ο λαός μη έχων εξουσία να ανακρίνη και να βουλεύηται, εδύνατο μόνον να αποβάλλη, ή να επικυρώνη με Λακωνικήν απόφασιν το προβαλλόμενον, και διά να τον κρατή η Γερουσία πλέον αδύνατον, τον απέκλεισεν από όλας τας δημοσίας υπηρεσίας, θεωρούσα αυτόν μόνον ως μηχανάς, οπού έπρεπε να διευθύνωσι, και να μεταχειρίζωνται κατά πάντα οι σοφώτεροι αυτών συμπολίται.

Ιστορία της Ελλάδος

Ιστορία της Ελλάδος ΛΖ΄

Ολιβιέρου Γολδσμιθίου, Βιέννη 1805.

Η πολιτεία έως τώρα εκλονίζετο, αποκλίνουσα ποτέ μεν επί Τυραννίαν, ποτέ δε επί Δημοκρατίαν. Αλλ' η κατασταθείσα παρά Λυκούργου αρχή των Γερόντων ην ως χαλινός και των δύο μερών, κατέχουσα την πολιτείαν εις ισορροπίαν. Το δε κύριον έργον τούτων των Γερόντων, εικοσιοκτώ τον αριθμόν, ήτον να είναι μετά των βασιλέων, ότε ο λαός ελάμβανε δημοκρατικήν ισχύν. Και πάλιν μετά του λαού, ότε οι βασιλείς εζήτουν να αυξήσωσιν την δύναμίν των εις Τυραννίδαν. Οι Γέροντες συνίσταντο μέρος μεν από τους συνεργούς του Λυκούργου, μέρος δε από διαφόρους εναρέτους πολίτας. Αυτοί εκλέγοντο περί το εξηκοστόν έτος της ηλικίας των, και έμενον εφ' όρου ζωής, όταν δεν περιέπιπτον εις κανένα κεφαλικόν έγκλημα. Και τούτο ου μόνον εμπόδιζε τα εκ της συχνής μεταβολής άτοπα, αλλ' ήτον προσέτι και παντοτεινή ανταμοιβή εις τους γέροντας, και μια ευγενική άμιλλα εις τους νέους. Αύτη η Γερουσία εσχημάτιζε την ανωτάτην αυλήν του κριτηρίου. Και μ' όλον οπού η απόφασις αυτής εφείτο εις τον λαόν, ως τόσον, επειδή οι γέροντες συνεκκλησίαζον τον λαόν κατά το δοκούν, και δεν απελογούντο διά καμμίαν άδικον κρίσιν, απεδέχοντο εν γένει αι ψήφοι των χωρίς τινος εφέσεως (ανακλήσεως). Τόση ήτον η προσοχή και δικαιοσύνη τούτου του δικαστηρίου διά πολλών αιώνων, οπού ευχαριστούμενα και τα δύο μέρη εις τας δικαίας ψήφους του, δεν εζήτουν εις ανώτερον κριτήριον την δικαιοσύνην. Ως τόσον μεθ' ένα αιώνα(1), αύτη η μεγάλη ισχύς της Γερουσίας περιωρίσθη από το κατασταθέν ανώτερον κριτήριον, βουλήν των Εφόρων, ονομαζόμενον, η οποία συνίστατο από πέντε μόνον μέλη, εκλεγομένη κατ' έτος από τον λαόν, με δύναμιν να φυλακώνη και αυτούς τους βασιλείς(2), ότε παέβαινον το χρέος των(3).

(1) Μετά εκατόν τριάκοντα έτη.

(2) Ξεν. Λακ. πολ. Η΄. ξδ΄.

(3) Καθ' Ηροδ. Α΄. και Ξενοφ. πολ. Λακεδ. 8. γ. οι Έφοροι συνεστάθησαν υπό του Λυκούργου. Κατά δε Αριστ. Πολ. Ε΄. και Κικ. de leg. III. 7. και Valer. max. IV. 1. ext. 8 και Πλουτ. εν Λυκ. και Κλεομ. επί του Θεοπόμπου, κατά τον πρώτον Μεσσηνιακόν πόλεμον. [σημείωσεις Ι. Παραγυιού, 742 - 722].

Ιστορία της Ελλάδος

Ιστορία της Ελλάδος ΛΣΤ΄
Ολιβιέρου Γολδσμιθίου, Βιέννη 1805.

Διά να αφήση ο Λυκούργος εις τους Βασιλείς πρόσχημα δυνάμεως, επεκύρωσε μεν αυτοίς το δίκαιον της διαδοχής, εσμίκρυνε δε την δύναμιν, καταστήσας την αρχήν των Γερόντων, ως ισαριθμίαν μεταξύ των βασιλέων και του λαού. Οι βασιλείς μ’ όλον τούτο είχον έτι την εξωτερικήν αξίαν και το σέβας, και τας προεδρίας εις κάθε δημοσίαν εκκλησίαν, δίδοντες εις τας ψήφους πρώτοι την γνώμην των, δεχόμενοι πρέσβεις και ξένους, και επιστατούντες εις τα δημόσια κτήρια, και εις τας δημοσίας οδούς (1). Εις το στρατόπεδον είχον μεγαλητέραν ισχύν, επειδή διώκουν τα στρατεύματα της πόλεως, και ήσαν συνωδευμένοι από Γέροντας, Πρέσβεις, και από ένα στρατηγόν του Ιππικού. Πλην και εν αυτώ τω πολέμω δεν ήσαν πάντη αυτεξούσιοι, διότι εδέχοντο από την Γερουσίαν τας διαταγάς. Και με όλον οπού αύται αι διαταγαί ήσαν ως επί το πλείστον απεριόριστοι, ως τόσον ενίοτε ήσαν αυτοί βεβιασμένοι να υπάγωσι κατά του εχθρού, ή να επιστρέψωσιν οίκαδε και στανικώς.

(1) Ηροδ. ς΄

Ιστορία της Ελλάδος

Ιστορία της Ελλάδος ΛΕ΄
Ολιβιέρου Γολδσμιθίου, Βιέννη 1805.

νόμοι εξ ίσου για όλους

Ούτως εγκαρδιωθείς ο Λυκούργος, μετά την επάνοδόν του εις την Σπάρτην, πρώτον μεν εκοινολόγησε τοις φίλοις του ους σκοπούς του, έπειτα δε απέκτησε την εύνοιαν των προεστώτων, και αφ' ου έγιναν πάντα έτοιμα εις μεταβολήν, επρόσταξε τριάκοντα των πρώτων φίλων του να προέλθωσιν εις την αγοράν μετά όπλων. Ο τότε βασιλιάς Χαρίλαος, εν πρώτοις μεν αντεστάθη εις τούτον τον νεωτερισμόν, αλλά βλέπων την ανωτέραν δύναμιν του Λυκούργου, κατέφυγε προς τον ναόν της Αθηνάς (χαλκίοικον), όπου καταπεισθείς υπό των υπηκόων του, άλλως δε και φύσει πράος ων και ήμερος, εξελθών ηνώθη μετά των λοιπών. Μετ' ου πολύ δε υπετάχθη και ο λαός χωρίς αντιστάσεως εις την νέαν διοίκησιν[1], η οποία φανερώς αφώρα προς ευτυχίαν του, και απεδέχθη ασμένως νόμους, εις τους οποίους υπέκειντο εξ ίσου όλαι αι τάξεις.

[1] 880 πΧ