Ιστορία της Ελλάδος

Ιστορία της Ελλάδος ΚΘ΄
Ολιβιέρου Γολδσμιθίου, Βιέννη 1805

Οι Είλωτες

Τούτο το σχήμα της δυαρχικής διοικήσεως επεκράτησεν αμεταβλήτως διά πολλών αιώνων[1], μ’ όλον οπού όντες δύο, είχον παντοτεινήν σχεδόν διχόνοιαν αναμεταξύτων περί του θρόνου[2]. Εις τον καιρόν ταύτης της διαδοχής εισήχθη κατά πρώτον και η δουλεία[3] εις την Σπάρτην. Ο Ευρυσθένης και Προκλής είχον χαρίση εις τους γεωργούς Σπαρτιάτας, και εις τους πολίτας τα όμοια προνόμια. Αλλ’ ο άγις έπειτα ακυρώσας εκείνο, οπού οι προ αυτού βασιλείς έκαμον υπέρ γεωργών, τους έρριψε δόσιμον[4]. Οι Είλωτες, οι μόνοι απειθείς εις αυτήν την νέαν εισφοράν, απεστάτησαν ίνα διαυθεντεύσωσι τα δίκαιά των, αλλ’ οι πολίται ου μόνον υπερίσχυσαν, κάμνοντες αυτούς δούλους, αλλά και διά μεγαλητέραν ποινήν, κατεδίκασαν αυτούς τε και τους απογόνους εις αιώνιον δουλείαν[5], και διά να αυξήσωσιν έτι μάλλον τας δυστυχίας των, επωνόμασαν και τους λοιπούς δούλους τη κοινή ονομασία Είλωτας[6].

[1] Περί τα 900 έτη, από της επανόδου των Ηρακλειδών εις την Πελοπόννησον, έως της τελευτής του Κλεομένους.
[2] Παυσ. Λακων. Βιβλ. Γ΄. Κεφ. Α΄.
[3] Δούλος ωνομάζετο πάλαι ο σκλάβος, και δουλεία η σκλαβεία.
[4] Στρ. Η΄. Κατά Παυσ. Γ΄. Έγινεν η δουλεία μεθ’ ένα αιώνα επί του ογδόου βασιλέως Αλκαμένους.
[5] Παυσ. Γ΄.
[6] Reitemeiers Beschichte der Gflaveren in Griechenland, Berlin 1789. Schlaegeri dissertation de Haelotibus 1730.