Ιστορία της Ελλάδος

Ιστορία της Ελλάδος ΡΘ΄
Ολιβιέρου Γολδσμιθίου, Βιέννη 1805

Η ευγλωττία και ο πλούτος

Διά να δυνηθή όμως να εξακολουθήση τον πόλεμον με περισσοτέραν δραστηκότητα, ήλθε κατά την αρχήν του επομένου χρόνου εις την Σπάρτην, διά να ελκύση τους Σπαρτιάτας προς το μέρος του, και να τους διεγείρη εις πόλεμον εναντίον της Περσικής δυνάμεως, ήτις ημέραν παρ’ ημέραν εφαίνετο ζητούσα να καταλύση την ελευθερίαν όλης της Ελλάδος· και καταφυγών προς Κλεομένη, τον τότε βασιλέα της Σπάρτης, εζήτει βοήθειαν εις το επιχείρημά του, το οποίον αυτός παρίστη ως το κοινόν όφελος της Ελλάδος, λέγων(1), ότι οι Ίωνες, και οι Λακεδαιμόνιοι ήσαν συμπατριώται, και επομένως τιμή της Σπάρτης ήθελεν είναι, αν συνδράμη εις τον σκοπόν του υπέρ της ελευθερίας των Ιώνων, και ότι οι Πέρσαι ήσαν υπό της τρυφής εκνενευρισμένοι, και ότι οι θησαυροί των ήθελον είναι ικανή ανταμοιβή εις τους νικητάς, επειδή δεν ήτον άλλο τόσον εύκολον, όσον να νικήσωσι τους Πέρσας. Όταν στοχασθή τις, έλεγε, το παρόν φιλελεύθερον πνεύμα των Ιώνων, δεν ήθελεν είναι δύσκολον εις τους τροπαιούχους Σπαρτιάτας να προχωρέσωσι νικώντες και έως εις τα πύλας των Σούσων, της μητροπόλεως του Περσικού βασιλείου, και ούτω να δωσωσι νόμους εις εκείνους, οπού ετόλμων να καυχώνται ως κοσμοκράτορες. Ο Κλεομένης εζήτησε καιρόν αναβολής· και ων ανατεθραμμένος εις Σπαρτιατικήν αμάθειαν, ηρώτησε, πόσου απέχουσι τα Σούσα από το Ιώνιον πέλαγος ; Ο Αρισταγόρας, χωρίς να εννοήση τον σκοπόν της ερωτήσεως, απεκρίθη, ως τρεις μήνας. Προς ταύτα ο Κλεομένης ουδέν απεκρίθη, αλλ’ επιστρέψας τα νώτα προς ένα τοιούτον ριψοκίνδυνον, επρόσταξε να αναχωρήση της πόλεως πριν της δύσεως του ηλίου. Ο Αρισταγόρας ηκολούθησε μ’ όλον τούτο τω Κλεομένει έως εις τον οίκον, και βλέπων ουδεμίαν ενέργειαν από την ευγλωττίαν, εδοκίμασε και με χρήματα, υποσχόμενος αυτώ πρώτον μεν δέκα τάλαντα, έπειτα δε ως πεντήκοντα· και δεν είναι γνωστόν, οποίαν ενέργειαν ήθελε να κάμη εις τον Σπαρτιάτην η τόση ποσότης, αν δεν έκραζεν η θυγάτηρ αυτού (Γοργώ), οπού ην εννέα ετών, και είχε παρευρεθή κατά τύχη εις το πρόβλημα(2) «Φύγε, πάτερ, φύγε, ή αυτός ο ξένος θέλει σε διαφθείρει». Αυτή η συμβουλή του παιδίου, οπού εδόθη εις την στογμήν της αμφιβολίας, υπερίσχυσε· και ο μεν Κλεομένης δεν εδέχθη τα προσφερόμενα χρήματα, ο δ’ Αρισταγόρας απήλθε διά να δοκιμάση εις άλλας πόλεις, οπού μάλλον ετιμάτο η ευγλωττία, και ο πλούτος ίσχυε περισσότερον.

(1) Ηρόδ. Βιβλ. Ε΄ παρ. 49.
(2) «Πάτερ, διαφθειρέεισε ο ξένος, ην μη αποστάς ίης», Ηρ. Βιβλ. Ε΄, παρ. 51. Πλουτ. Λακαίν αποφθ.