Ιστορία της Ελλάδος

Ιστορία της Ελλάδος ΡΘ΄
Ολιβιέρου Γολδσμιθίου, Βιέννη 1805

Η ευγλωττία και ο πλούτος

Διά να δυνηθή όμως να εξακολουθήση τον πόλεμον με περισσοτέραν δραστηκότητα, ήλθε κατά την αρχήν του επομένου χρόνου εις την Σπάρτην, διά να ελκύση τους Σπαρτιάτας προς το μέρος του, και να τους διεγείρη εις πόλεμον εναντίον της Περσικής δυνάμεως, ήτις ημέραν παρ’ ημέραν εφαίνετο ζητούσα να καταλύση την ελευθερίαν όλης της Ελλάδος· και καταφυγών προς Κλεομένη, τον τότε βασιλέα της Σπάρτης, εζήτει βοήθειαν εις το επιχείρημά του, το οποίον αυτός παρίστη ως το κοινόν όφελος της Ελλάδος, λέγων(1), ότι οι Ίωνες, και οι Λακεδαιμόνιοι ήσαν συμπατριώται, και επομένως τιμή της Σπάρτης ήθελεν είναι, αν συνδράμη εις τον σκοπόν του υπέρ της ελευθερίας των Ιώνων, και ότι οι Πέρσαι ήσαν υπό της τρυφής εκνενευρισμένοι, και ότι οι θησαυροί των ήθελον είναι ικανή ανταμοιβή εις τους νικητάς, επειδή δεν ήτον άλλο τόσον εύκολον, όσον να νικήσωσι τους Πέρσας. Όταν στοχασθή τις, έλεγε, το παρόν φιλελεύθερον πνεύμα των Ιώνων, δεν ήθελεν είναι δύσκολον εις τους τροπαιούχους Σπαρτιάτας να προχωρέσωσι νικώντες και έως εις τα πύλας των Σούσων, της μητροπόλεως του Περσικού βασιλείου, και ούτω να δωσωσι νόμους εις εκείνους, οπού ετόλμων να καυχώνται ως κοσμοκράτορες. Ο Κλεομένης εζήτησε καιρόν αναβολής· και ων ανατεθραμμένος εις Σπαρτιατικήν αμάθειαν, ηρώτησε, πόσου απέχουσι τα Σούσα από το Ιώνιον πέλαγος ; Ο Αρισταγόρας, χωρίς να εννοήση τον σκοπόν της ερωτήσεως, απεκρίθη, ως τρεις μήνας. Προς ταύτα ο Κλεομένης ουδέν απεκρίθη, αλλ’ επιστρέψας τα νώτα προς ένα τοιούτον ριψοκίνδυνον, επρόσταξε να αναχωρήση της πόλεως πριν της δύσεως του ηλίου. Ο Αρισταγόρας ηκολούθησε μ’ όλον τούτο τω Κλεομένει έως εις τον οίκον, και βλέπων ουδεμίαν ενέργειαν από την ευγλωττίαν, εδοκίμασε και με χρήματα, υποσχόμενος αυτώ πρώτον μεν δέκα τάλαντα, έπειτα δε ως πεντήκοντα· και δεν είναι γνωστόν, οποίαν ενέργειαν ήθελε να κάμη εις τον Σπαρτιάτην η τόση ποσότης, αν δεν έκραζεν η θυγάτηρ αυτού (Γοργώ), οπού ην εννέα ετών, και είχε παρευρεθή κατά τύχη εις το πρόβλημα(2) «Φύγε, πάτερ, φύγε, ή αυτός ο ξένος θέλει σε διαφθείρει». Αυτή η συμβουλή του παιδίου, οπού εδόθη εις την στογμήν της αμφιβολίας, υπερίσχυσε· και ο μεν Κλεομένης δεν εδέχθη τα προσφερόμενα χρήματα, ο δ’ Αρισταγόρας απήλθε διά να δοκιμάση εις άλλας πόλεις, οπού μάλλον ετιμάτο η ευγλωττία, και ο πλούτος ίσχυε περισσότερον.

(1) Ηρόδ. Βιβλ. Ε΄ παρ. 49.
(2) «Πάτερ, διαφθειρέεισε ο ξένος, ην μη αποστάς ίης», Ηρ. Βιβλ. Ε΄, παρ. 51. Πλουτ. Λακαίν αποφθ.

Ιστορία της Ελλάδος

Ιστορία της Ελλάδος ΡΗ΄
Ολιβιέρου Γολδσμιθίου, Βιέννη 1805

Ο τοποτηρητής
Αρισταγόρας

Ο Αρισταγόρας ην κατ’ εκείνον τον καιρόν εις την Μίλητον επίτροπος του Ιστιαίου, και έλαβε την συμβουλήν από τον αυθέντη του να παρακινήση παντί σθένει τους Ίωνας εις επανάστασιν· και τω όντι αυτός ο στρατηγός, επειδή είχε φθείρη την υπόληψίν του εις την περσικήν αυλήν μετά μίαν άπρακτον, και ατυχή επιχείρησιν κατά της Νάξου, δεν είχε άλλο να κάμη, ειμή να συγκατανεύση εις την συμβουλήν του Ιστιαίου, και αφ’ ου διεγείρη την επανάστασιν, να γένη αυτός αρχηγός μιας νέας συμμαχίας (1).

Ο Αρισταγόρας διά να ελκύση προς αυτόν την εύνοιαν των Ιώνων, πρώτον μεν απεφάσισε να παραιτήση την εξουσίαν του εις την Μίλητον, όπου ην τοποτηρητής του Ιστιαίου, και να αποκαταστήση αυτήν εις την προτέραν ελευθερίαν, έπειτα δε διοδεύσας όλην την Ιωνίαν, κατέπεισε με το παράδειγμα, αξίωμά του, ίσως και με τους φοβερισμούς, όλους τους άλλους Τυράννους να μιμηθώσιν αυτόν· αυτοί δε όλοι έστερξαν εις τούτο μετά χαράς, και μάλιστα εν ω η Περσική δύναμις, αφ’ ου και εδυστύχησεν εις την κατά της Σκυθίας εκστρατείαν, δεν ήτον ικανή μήτε να τους παιδεύση διά την επανάστασιν, μήτε να τους διαυθεντεύση, εάν μείνωσι πιστοί προς αυτήν. Όθεν αφ’ ου ήνωσεν ο Αρισταγόρας διά του κοινού τούτου εγκλήματος όλας τας μικράς επαρχίας, τότε απέρριψε παρρησία το προσωπείον, και κηρύξας εαυτόν στρατηγόν του συμμαχικού στρατού, ηναντιούτο φανερώς εις την Περσικήν δύναμιν (2).

(1) Ηρ. Βιβλ. Ε΄ παρ. 30-35.
(2) Ο αυτός αυτόθι 36-38.

Ιστορία της Ελλάδος

Ιστορία της Ελλάδος ΡΖ΄
Ολιβιέρου Γολδσμιθίου, Βιέννη 1805

Αναφορά στην εκστρατεία του Δαρείου στη Σκυθία
Υποταγή Θράκης και Μακεδονίας
Ιστιαίος

Εκείνο δε οπού εβοήθει τους σκοπούς των εις την παρούσαν ευκαιρίαν, ην η κατά της Σκυθίας εκστρατεία του Δαρείου, εις ην έστειλεν εν πολυάριθμον στράτευμα, ζεύξας μίαν γέφυραν επί τον ποταμόν Ίστρον (Δούναβιν) διά τούτο το επιχείρημα. Οι Ίωνες διωρίσθησαν να φυλάττωσι ταύτην την τόσον αναγκαίαν πάροδον, τους οποίους συνεβούλευσε μεν ο Μιλτιάδης, του οποίου τα ευγενή ανδραγαθήματα θέλομεν ιδή κατωτέρω, να διαλύσωσι την γέφυραν, και ούτω να αποκόψωσι την αναχώρησιν των Περσών, αλλ’ αυτοί απέβαλον την συμβουλήν του, και ο Δαρείος επέστρεψε μετά του στρατεύματος εις την Ευρώπην, οπού ηύξησε την επικράτειάν του, κυριεύσας της Θράκης, και Μακεδονίας.

Ο δε εναντιωθείς εις την συμβουλήν του Μιλτιάδου, ην ο Ιστιάιος, ο Τύραννος της Μιλήτου, ο οποίος ων φιλόδοξος, και πανούργος, εζήτει να σμικρύνη την δόξαν των συγχρόνων του, διά να λαμπρύνη την ειδικήν του, αλλ’ εψεύσθη της ευελπιστίας· επειδή ο Δαρείος δικαίως υποπτεύων την πίστιν του, τον έλαβε μεθ’ εαυτού εις τα Σούσα (1), λόγω μεν ότι εχρειάζετο την φιλίαν του, και συμβουλήν του, έργω δε θέλων να προλάβη τους εν τη πατρίδι αυτού μέλλοντας σκοπούς. Ο Ιστιαίος εκατάλαβε φανερώς την αιτίαν τούτου, και άρχησε να θεωρή τον εαυτόν του ως φυλακωμένον, και διά τούτο επάσχιζε να κινήση κρυφίως τους Ίωνας εις επανάστασιν, ελπίζων, ότι θέλει τον στείλη ποτέ ο Δαρείος να τους υποτάξη.

(1) Ηρόδ. Βιβλ. Ε΄. παρ. 11. και 23-25.