Ολιβιέρου Γολδσμιθίου, Βιέννη 1805
Πολίτες και Μέτοικοι
Επειδή η Ελλάς ήλλαττε διά παντός ου μόνον την διοίκησιν, άλλ’ έτι και τα έθιμα, και καθ’ αιώνα παρίστατο εις μίαν πολλά διαφορετικήν εικόνα, αναγκαίον έσται να κάμωμεν προ του Περσικού πολέμου μίαν δευτέραν επιθεώρησιν της συμμαχίας ταύτης των μικρών Δημοκρατιών, όπως συγκρίνοντες την δύναμιν τούτων με την δύναμιν του εχθρού, ίδοιμεν πόσον υπερβαίνει η σοφία, η παιδεία, και η ανδρεία, τον αριθμόν, τον πλούτον, και την αλαζονείαν.
Ημείς θέλομεν αριθμήσει εν ταύτη τη Συμμαχία πρώτην τας Αθήνας, την μητρόπολιν της Αττικής, της οποίας όλη η επικράτεια μόλις υπερέβαινε κατά την περιοχήν τα μεγαλήτερα Κομητάτα της Αγγλίας. Ως τόσον εκείνο οπού τη έλλειπε κατά την έκτασιν, ανεπληρούτο από τους πολίτας, οι οποίοι ήσαν παιδιόθεν εμπειροπόλεμοι, και εν άκρα πεποιθήσει της υπεροχής των. Οι Ρήτορες, οι Φιλόσοφοι, και οι Ποιηταί, είχον δώση ήδη μαθήματα καλλιεργείας εις το ανθρώπινον γένος· και οι Στρατηγοί των μ’ όλον οπού ήσαν γεγυμνασμένοι μόνον εις μικρούς αγώνας μετά των γειτόνων, ως τόσον άρχησαν να εφευρίσκωσι νέα στρατηγήματα εις τον πόλεμον. Τρία είδη κατοίκων ήσαν εν Αθήναις, Πολίται, Μέτοικοι, και Δούλοι , ων οι μεν Πολίται ήσαν ως 21,000, οι δε Μέτοικοι ως 10,000, οι δε Δούλοι 40 έως 60,000
[1] Όσοι μεν κατώκουν εν Αθήναις διά παντός ωνομάζοντο Μέτοικοι, όσοι δε επ’ ολίγον καιρού, Ξένοι
[2] Αθην Δειπν Βιβλ. ς΄, 20