Ιστορία της Ελλάδος

Ιστορία της Ελλάδος ΞΘ΄
Ολιβιέρου Γολδσμιθίου, Βιέννη 1805

η κατάργηση της προίκας

Έπειτα επέτρεψεν ο Σόλων παντί ανθρώπω, να διαυθεντεύη την διαφοράν εκείνου, οπού ηδικείτο, ή υβρίζετο. Διά τούτου κάθε πολίτης εγίνετο εχθρός του αδικούντος· και ούτως οι θορυβοποιοί, και ανειρήνευτοι άνθρωποι ενικώντο από τον περισσότερον αριθμόν των εναντιουμένων.

Μετά ταύτα κατέλυσε την συνήθειαν, οπού είχον να δίδωσι προίκα εις τας θυγατέρας των, εκ΄τος ειμή ήσαν μονογενείς. Η νύμφη δεν έφερεν άλλό τι εις τον νυμφίον, ει μη τρεις στολάς (φορεσιάς), κάιτινα σκεύη μικρού νομίσματος άξια. Ο δε σκοπός αυτού ην, να μη γίνεται ο γάμος μισθοφόρος, και ώνιος, αλλά να θεωρήται ως μία έντιμος ένωσις μόνον προς αμοιβαίαν ευτυχίαν και των δύο μερών, και προς κοινόν όφελος της πατρίδος[1].

Προ τούτου του Νομοθέτου, οι Αθηναίοι δεν είχον την ελευθερίαν να κάμνωσι διαθήκην, αλλ’ η ουσία του αποθανόντος διέβαινεν εξ ανάγκης εις τα παιδία του, και συγγενείς. Ο Σόλων έδωκεν άδειαν εις κάθ’ άτεκνον πατέρα να μεταχειρισθή όλα τα υπάρχοντα του κατά την θέλησιν, προκρίνων την φιλίαν από την συγγένειαν, και την προαίρεσιν από την ανάγκην[2]. Διά τούτου του νόμου ο δεσμός μεταξύ γονέων και τέκνων έγινε στερεώτερος και βεβαιότερος, επιστηρίζων μεν την έννομον αυθεντίαν των γονέων, αυξάνων δε την αναγκαίαν υποταγήν των παίδων.

[1] Πλούτ. εν βίω Σόλ.
[2] Φιλία ντε συγγενείας ετίμησε μάλλον, και χάριν ανάγκης (Πλούτ. εν Σόλ.)

Ιστορία της Ελλάδος

Ιστορία της Ελλάδος ΞΖ΄
Ολιβιέρου Γολδσμιθίου, Βιέννη 1805

Υπέρ της πατρίδος

Τοιούτοι ήσαν οι γενικοί νόμοι υπέρ της πατρίδος· αλλ’ οι περί δικαιοσύνης ιδιαίτεροι, ήσαν πολυπληθέστεροι[1]. Πρώτον όσοι εις δημοσίας στάσεις, και διαφοράς δεν ήσαν με κανένα μέρος, αλλ’ έμενον εις αξιόμεμπτον ουδετερότητα, εκηρύττοντο άτιμοι, και κατεδικάζοντο εις αειφυγίαν, και δήμευσιν (confiscation) των υπαρχόντων. Κανένα δεν εδύνατο να εμπνεύση εις το ανθρώπινον γένος περισσοτέραν φιλοπατρίαν, όσον ούτος ο περίφημος νόμος· επειδή ο τοιούτος, οπού ήτον ούτως υπόχρεως να λαμβάνη μέρος εις τα δημόσια, συνείθιζε πρωϊαίτατα να φροντίζη πρώτον υπέρ του κοινού συμφέροντος, και είτα διά το προσωπικόν του κέρδος. Κατά τούτον τον τρόπον εθίσας ο Σόλων τον λαόν, να νομίζη ως εχθρόν, εκείνον οπού φανή ουδέτερος, και αδιάφορος εις τας συμφοράς του κοινού, παρεσκεύασεν εν τη πολιτεία μίαν ταχείαν, και γενικήν βοήθειαν εις πάσαν κρίσιμον περίστασιν.

[1] Όλοι σχεδόν οι νόμοι του Σόλωνος ευρίσκονται πλατύτατα εξηγημένοι εις τους Αττικούς νόμους του Πετίτου.

Ιστορία της Ελλάδος

Ιστορία της Ελλάδος ΞΗ΄
Ολιβιέρου Γολδσμιθίου, Βιέννη 1805.

Η Εκκλησία του δήμου και ο Άρειος πάγος

Ο Σόλων, διά να περιστείλη τρόπον τινά την δύναμιν ταύτης της δημοτικής συνόδου, έδωκε περισσοτέραν ισχύν εις την Βουλήν του Αρείου πάγου, συστήσας προς ταύτη και άλλην Βουλήν, συνισταμένην από τετρακοσίους. Ο Άρειος πάγος, ούτως ονομαζόμενος εκ του τόπου, όπου εγίνετο η βουλή, είχε μεν συσταθή προ τινων αιώνων πρότερον, αλλ’ ο Σόλων ανανεώσας, ηυξησε την δύναμίν του. Τούτο το κριτήριον έπρεπε να φροντίζη διά την εκπλήρωσιν, και συντήρησιν των νόμων. Προ αυτού εγίνοντο κριταί τούτου του κριτηρίου οι εναρετώτατοι, και δικαιότατοι πολίται. Ο Σόλων πρώτος έκρινεν εύλογον να μη γίνωνται ποτέ Αρειοπαγίται, ειμή όσοι ήσαν ποτέ Άρχοντες. Κανένα δεν ήτον τόσον σεβαστόν, όσον αύτη η Βουλή, της οποίας η περί κρίσεως, και δικαιοσύνης φήμη διεσπάρη τόσον, ώστε και αυτοί οι Ρωμαίοι ενίοτε ανέφερον εις την απόφασιν τούτου του κριτηρίου, πολλάς ως προς αυτούς περιπεπλεγμένας υποθέσεις[1]. Η αλήθεια ην το σκοπιμώτατον της σεβασμίας ταύτης Βουλής και διά να μη διαφθείρωσι την δικαιοσύνην τα εξωτερικά πράγματα, εκρατείτο το κριτήριον εις το σκότος, όπου οι ρήτορες δεν εδύναντο να διεγείρωσι κατ’ ουδένα τρόπον την πλεονεξίαν των κριτών. Ανωτέραν δε τούτου του κριτηρίου εσύστησε ο Σόλων την μεγάλην βουλήν των τετρακοσίων[2], οι οποίοι έπρεπε να κρίνωσι τας εφέσεις του Αρείου πάγου, και να εξετάζωσι προσεκτικώς πανοτιούν ζήτημα, πριν να καταντήση εις έρευναν της γενικής εκκλησίας του δήμου.

[1] Ουαλ. Μαξ. Βιβλ. Η΄. Λουκιαν. Εν Ερμ. Quintil. 1. 6.
[2] Αύτη ηυξήθη μετά 86 χρόνους υπό Κλεισθένους εις 500.

Ιστορία της Ελλάδος

Ιστορία της Ελλάδος ΞΖ΄
Ολιβιέρου Γολδσμιθίου, Βιέννη 1805

Οι τάξεις των πολιτών

Μετά τούτο έκαμεν ο Σόλων ακύρους όλους τους νόμους του Δράκοντος, πλην των Φονικών. Έπειτα άρχησε να διατάττη τα επαγγέλματα, και αξιώματα, τα οποία όλα αφήκεν εις τας χείρας των πλουσίων. Αυτός διείλε τους πλουσίους πολίτας εις τρεις τάξεις, διατάττων αυτούς κατά τα εισοδήματά των ούτως· εκέινους μεν, οπού είχον πεντακόσια μέτρα κατ’ έτος εισοδήματος τόσον σίτου, όσον και υγρών, πρώτους έταξε, και προσηγόρευε «Πεντακοσιομεδίμνους»· εκείνους δε οπού είχον τριακόσια, έταξεν είς δευτέραν τάξιν, καλέσας «Ιππείς»· όσοι δε είχον μόνον διακόσια, ετάχθησαν εις την τρίτην, «Ζευγίται» κληθέντες· οι δε λοιποί πάντες, ονομαζόμενοι «Θήτες», των οποίων το εισόδημα ην ολιγώτερον από διοακόσια μέτρα, εβλήθησαν εις την τετάρτην, και τελευταίαν τάξιν, και εθεωρούντο ως ανάξιοι παντός αξιώματος. Διά να αναπληρώση ο Σόλων ταύτην την τελευταίαν αποβολήν από των αξιωμάτων, έδωκεν εις κάθε πολίτην το προνόμιον να ψηφοφορή, και να λέγη την γνώμην του εις την γενικήν εκκλησίαν της επαρχίας. Τούτο εφαίνετο κατ’ αρχάς μεν σμικρόν, και ολίγον χρήσιμον, αλλά μετά καιρόν απεδείχθη ωφελιμώτατον· επειδή κατά τους Αττικούς νόμους ήτον συγχωρημένον να γίνεται έφεσις (ανάκλησις) από τους Άρχοντας εις την γενικήν σύνοδον του λαού, και ούτω με τον καιρόν όλαι αι μεγάλαι υποθέσεις ήρτηντο από την απόφασιν του δήμου.

Ιστορία της Ελλάδος

Ιστορία της Ελλάδος Ξς΄
Ολιβιέρου Γολδσμιθίου, Βιέννη 1805

Σεισάχθεια

Αποβαλών ουν ο Σόλων την επιθυμίαν της βασιλείας, απεφάσισε να συστήσει μίαν πολιτείαν, θεμελιωμένην εις την βάσιν μιας δικαίας, και ευλόγου ελευθερίας· πλην μη τολμών να εμπεριπλεχθή εις τινας αταξίας, τας οποίας εθεώρει ως ανιάτους, επεχειρίσθη να μη κάμη άλλας μεταβολάς, ειμή όσαι αν φανώσιν ευλογοφανείς και εις αυτούς τους απλουστάτους. Εν συντόμω, ο σκοπός αυτού ην να γράψη τοις Αθηναίοις ουχί τους καλλίστους νόμους[1], αλλ’ εκείνους οπού ήσαν άξιοι να δεχθώσι। Διό η πρώτη του φροντίς ην η προς εύνοιαν των πτωχών, των οποίων τα χρέη ηκύρωσε παραχρήμα με ένα ρητόν νόμον αδοσίας (Σεισάχθεια). Πλην διά να γένη η ζημία των δανειστών όσον το δυνατόν μετριωτέρα, ηύξησε την τιμήν του νομίσματος εις μίαν μετρίαν αναλογίαν, δι ης εφαίνετο ότι αυξάνει τον πλούτον τους. Τούτο όμως το επιχείρημα ολίγου έλειψε να επισύρη κινδυνώδη πράγματα· επειδή μερικοί φίλοι του, εις ους είχε κοινωνήση τον σκοπόν του, προλαβόντες συνήθροισαν πολλούς θησαυρούς, όταν το νόμισμα ην κατωτέρας τιμής, διά να κερδίσωσι το διάφορον, όταν αναβή εκείνο. Ο ίδιος Σόλων υπωπτεύθη, ότι είχε μέρος εις τούτον τον δόλον· αλλά διά να αποβάλη πάσαν υποψίαν, εχάρισεν εις τους χρεωφειλέτας του πέντε τάλαντα, ή κατ’ άλλους, δεκαπέντε, και ούτως έλαβε πάλιν την εύνοιαν, και πίστιν του λαού.

[1] Περί των νόμων της αρχαίας Δημοκρατίας των Αθηναίων όρα Αριστοτέλη περί πολ. Αθην. και το Β΄και το ς΄ Βιβλ. των πολιτικών. 2. Ισοκρ. Αρειοπαγ. Παναθ. και Πανηγ. 3. Πλουτ. εν Σολ.