Ιστορία της Ελλάδος

Ιστορία της Ελλάδος ΝΒ΄
Ολιβιέρου Γολδσμιθίου, Βιέννη 1805

Τοιούτον ην εν γένει το πνεύμα των του Λυκούργου νόμων[1], οίτινες διά το τέλος των επεσπάσαντο την υπόληψιν, και τον θαυμασμόν όλων των πέριξ εθνών. Οι λοιποί Έλληνες απατώμενοι από λαμπράς μάλλον, ή ωφελίμους αρετάς, αθαύμαζον τους νόμους του Λυκούργου, οι οποίοι επενοήθησαν διά να κάμνωσι τους ανθρώπους πολεμικούς μάλλον, ή ευδαίμονας, και να προξενώσιν αναισθησίαν αντί ηδονής. Εις ένα πολιτικόν άνθρωπον δεν φαίνεται η πόλις της Λκεδαίμονος άλλοτι, ειμή μία στρατιωτική φρουρά φυλαττομένη, και τρεφομένη από τους κόπους παμπόλλων δούλων. Οι Σπαρτιατικοί νόμοι δεν ήσαν αυστηρότεροι από πολλούς στρατιωτικούς νόμους μεωτέρων βασιλέων· επειδή ο αυτός κόπος, η αυτή παιδεία, πτωχεία, και υποταγή, οπού συνειθίζοντο διά πολλών αιώνων εις την Σπάρτην, ευρίσκονται και τώρα εις πολλάς φρουρουμένας πόλεις της Ευρώπης.

Και η μόνη διαφορά μεταξύ ενός Λάκωνος στρατιώτου, και ενός φρουρού εν Γραβελίνω, μοι φαίνεται είν’ αυτή· ότι ο μεν Λάκων είχε την άδειαν να υπανδρεύηται εις τους τριάκοντα χρόνους, εν ω εις τον δεύτερον είν’ απηγορευμένον τούτο διά βίου· και ο μεν ζη εις το μέσον μιας πεπολιτισμένης επαρχίας, την οποίαν ελπίζει να διαυθεντεύση, ο δε έζη εις το μέσον ενός αριθμού πεπολιτισμένων επαρχιών, τας οποίας δεν είχε κλίσιν να βλάψη. Ο δε πόλεμος είναι επίσης το έργον και των δύο, και η εκστρατεία είναι συχνάκις μία μεγάλη αναψυχή από το αυστηρότερον κασθήκον μιας κεκλεισμένης φρουράς[2]

[1] Οι νόμοι του Λυκούργου δεν ήσαν γεγραμμένοι επειδή το γράφειν ην έτι άγνωστον.
[2] And a campaign is frequently a relaxation from the more rigorous confinement of garrison duty.